|
|
|
|
 |
En revista / En revue |
 |
 |
"TOPONYMIE CEVENOLE- Ventalon en Cévennes" de Gérard TAUTIL - Per Vinçens TANCAREL |
 |
|
 |
| 09 / 09 / 2019 |
398 lu(s) |
 Avèm legit
TOPONINIA CEVENOLA
Toponymie cévenole - Ventalon-en-Cévennes. Gérard Tautil
A.D.Oc.48. Mai de 500 intradas, 8 paginas de fotografias.
Après son libre sus la comuna de SIGNA « Lo tresaur d’un vilatge provençau », lo Gerard Tautil s’èra pas encar acarat a la toponimia de l’autre costat dau Ròse. Es fach per un estudi de terren tres ans adarrè. Curiós que curiós, coneisse pron ben esto relarg de la Cevena meridionala, nos porgis donc un trabalh de tria dins un espaci estrategic de rescòntres dialectaus : la montanha e l’isoglòssa fan confinha entre nòrd e sud occitans. A trabalhat sus documents cadastraus, archius despartamentaus, de cotria lo monde dei tres vilatges estudiats qu’an la coneissença dei microtoponimes ignorats per l’IGN. Trabalh assidú per un pais cevenòu encar estacat au viure ensems e a sa cultura ancestrala, maugrat un torisme (lèuge sembla?) que se desvolopa dins l’encastre dau Pargue Nacionau de Las Cevenas.
Lo caractèr lingüistic arrapa lo toponimista afogat de recèrca lexicala e de senhaus identitaris. Se chala dei noms rescontrats per contar Ventalon, aqueste massís que lei serres (Bergues, Cheylen, Garel, Geripon, Penens-bas, Salio…) s’escambarlan entre rius, baissas e valats (Barboulets, Naï, Plo de la Nasette, Pissoulios. Sognes, Terroundisses…). Lo mèstre dei luecs, Ventalon (amb sa racina oronimica pre-indo-europenca -V-n, tèma ViN-T -, que vesina Luech - racina -Lek- > oc. leca) nos remembra qu’aquestei ròdols son estats colonizats per de populacions avans lo Paleolitic ; an laissat de piadas indefugiblas dei lengas ancianas (racinas e sufixes). Après Ibèrs, Cèltes, Romans, Visigòts, Francs, la lenga occitana s’es bastida sus de jaças compausitas dins un país de passatges e de braçatges. E se la mòda onomastica a retengut de noms germanics, son de remarcar fòrça dins lo vilatjon Sant Maurici de Ventalon qu’a gardat de noms d’origina etnica (Berthel, Garnaldès, Goudesche, Granatet, Jarnario, Labonal, Lautardes, Massufret, Reynal, Rigal…).
Aquela Cevena miegjornala es pereu un país de resisténcia au poder centrau : Lois lo quinzen l’aprenguèt amb lo protestantisme testut dei Camisards que tenguèron tèsta a l’armada mai importanta de son temps (1702). Siguèt tanben lo luec dei rets de resisténcia au nazisme dins lei vilatges e masatges estudiats (1943-1944) ; e la comuna de Ventalon-en-Cévennes a valorat Champ Domergue, aqueste ròdol emblematic dei resisténcias populàrias. Es aquí que lo cineasta Alliò filmèt una scèna dei Camisards, aquestei gents dau pòble, paisans per magèr part.
Es dins la tiera dei microtoponimes -registrats o non- que lo caractèr sociau pareisse clarament : lei parran/parro, pargisses, paranetto, lei pesasses, pausètas, paradetas, organizan lo relarg agricòla. Leis estatjants an de noms/escais-noms dau terraire (Baranion, Foussats, Pantel, Pantolhas, Pinson, Rebel, Sibol…). La diferenciacion sociala mòstra amb l’escais-nom Pantel que siam totjorn lo gavach/gavòt de quauqu’un…Toeis aquelei noms son analisats amb l’agach agusat de l’autor.
Es just e just çò que ditz Andrieu Clamenç, ancian Conselhier pedadogic d’Occitan de Losera dins son prefaci : « Mèfi ! Caldriá subetot pas embarrar aquel estudi dins un canton estrechòt de las Cevenas (…). G. Tautil, luènh de nos enclausir, de nos « encledar »(…), alanda pòrtas e fenèstras de l’ostal Ventalon per i far dintrar lo solelh e i veire mai clar ! Aquel libre n’apassionarà mai d’un, Cevenòl o pas, Provençau o pas, Auvernhàs o pas, Occitan o pas…
Basta qu’espeliguèsse un pauc de pertot en Occitània d’estudis d’aquela mena per que, enfin, los occitans posquèsson melhor comprene l’endrech ont vivon, se i sentir melhor per i viure pus aisidament deman. Per passar dels paisatges al far país. Çò que nos mòstra, a bèls uèlhs vesents, lo Gerard Tautil. E d’aquò, lo mercejarem jamai pron ! »
Un libre per anar au dintre dau país d’Òc que fau legir e far legir a bèl èime.
Vincenç TANCAREL
De comandar : Lo CEBIER. 300, camin dau Plan de Chibron. 83870 SIGNES/SIGNA (chèc à l’òrdre de Gerard Tautil). 19 € + 5,68 € (pòrt).
|
Retorn
|
|
|
 |
|
|
|
|
