|
|
|
|
 |
Societat / Société |
 |
 |
L'AELOC edita :Un emigrat italian dins la regien marselhesa a la Bèla Epòca |
 |
|
 |
| 17 / 02 / 2020 |
403 lu(s) |
 L’AELOC edita un tèste bilengue italò-òucitan :
Un emigrat italian dins la regien marselhesa a la Bèla Epòca - Alan Barthélemy-Vigouroux
Siam en 1868 en Ligurié, dins un vilagi pròchi de la vila que s’apelava pa’ncar Imperia, avans que Mussolini, qu’un tèmps li avié fach lo professor de francés (e òc !) li aguèsse donat son nom de vuei en unissènt de fòrça doas vilòtas rivalas de lònga data, Porto Maurizio e Oneglia, vila natala d’Andrea Doria que sa familha s’èra donada ai ducs de Savòia, copant en dos lo territòri de la Republica de Gene. Giambattista Cane, malastrat jusque dins son nom, li naisse pèr vèire morir son paire gaire de tèmps après. Sa maire recampa sei pichons pèr anar vanegar dins lei vilagis alentorn en mendicant la sopa e en ajudant ais òbras de la campanha. La familha vivoteja coma pòu, Giambattista frequènta tant bèn que mau d’ivèrn l’escòla. A son entorn, nombros son leis òmes que fan d’anar-venir en Provença. A quinge ans, decida de seguir un oncle que lo mena travalhar dins leis usinas chimiques que dejà grelhavon a l’entorn de la mar de Bèrra.
Sueive una vintena d’anadas d’aventuras estraordinaris entre Bèrra e Marselha, monta va passar pèr totei lei fortunas e mauparadas imaginablas, assajant cinquanta mestiers differènts, tentant de dobrir un restaurant a L’Estaca, un autre a n Aren, si fasènt maçon dins la recostrucien de la rafinarié de sucre de Sant Lois, garçon de cafè sus la Canebiera, manòbra dins l’usina Legré-Mante de la Madraga de Montredon. Dins la colonié italiana que comença de si sedentarisar, si mescla de l’afaire Dreyfus, s’empura pèr l’anarchisme soft, e, sènsa conoissènça musicala, monta un orquèstre de compatriòtas que fa lo balèti dins lo relarg de Marselha. E finalament s’entòrna a Sant Remo monte dòrbe un comèrci de vins, puei d’a cha pauc monta dins l’escala sociala, si lança dins lo comèrci, vèn representant en Italié de la sabonarié marselhesa l’Abat-Jorn, escriu de brocaduras, si fa jornalista, e fenisse sa vida en 1936 en passant, coma tant d’Italians, de l’anarchò-socialisme au fascisme.
Entre tèmps avié urosament pèr nautrei escrich sei memòris. Si pòu regretar que leis aguèsse pas escrichs en ligure, mai la cava èra inimaginabla a l’epòca. Lo manuscrit datilografiat siguèt sauvat pèr l’archivista de la Provincia d’Imperia, que nen faguèt una edicien. Es aqueu tèste que l’Associacien pèr l’ensenhament de la lenga d’òc de Provença Aups-Còsta d’Azur decidava de nen faire una edicien bilenga italò-provençala, tant pèr espandir un testimòni rare sus l’evenament fondamentau de l’imigracien italiana, que pèr nen faire un òutìs dins lo projèt d’intercomprensien dei lengas romanas. Lo professor Stephane Mourlane de l’Universitat das Ais li faguèt una introducien istorica e de nòtas ; chasque chapitre es tambèn ajustat de nòtas de vocabulari permetènt a de debutants dins la lenga de legir lo tèste occitan, e una notiça mete en paralèle lei caratères morfologiques fondamentaus dei doas lengas.
L’òubragi es sota pressa e pareisserà avans l’estiu.
Alan BARTHÉLEMY-VIGOUROUX
|
Retorn
|
|
|
 |
|
|
|
|
